در یکی از جذاب ترین دوئل های نقل و انتقالاتیِ چند سال اخیر، میخایلو مودریک، پدیده اوکراینی شاختاردونتسک، در نهایت با قیمتی گزاف راهی چلسی شد تا آرسنال در کورس مستقیم  قهرمانی یکی از مهم ترین اهداف زمستانی اش را از دست بدهد.

اختصاصی طرفداری - چلسی برای چندمین بار طی دو فصل نقل و انتقالاتی اخیر با آرسنال در راه جذب یک بازیکن وارد رقابت مستقیم شد و این بار بدون آنکه اثری از تیم سومی در کار باشد، موفق شد تا یکی از اهداف اصلی رقیب دیرینه را به ترکیب خود برای ادامه راه اضافه کند.

اینکه سیاست تاد بولی، مالک باشگاه چلسی، واقعا چیست و چرا این چنین افسار گسیخته در فصل نقل و انتقالات عمل می کند، بحث بسیار گسترده ای است که حتی منابع محلی و نزدیک به باشگاه چلسی نیز تاکنون نتوانسته اند تحلیل دقیق و کارشناسانه ای از آن ارائه کنند. وضعیت نقل و انتقالاتی چلسی آن قدر بغرنج است که حتی مشخص نیست چه کسی دستور خرید چنین مهره هایی را صادر می کند و گراهام پاتر، سرمربی باشگاه نیز تاکنون به طور مستقیم مسئولیت خریدهای باشگاه را از لحاظ فنی قبول نکرده است. 

از این بحث که بگذریم، به میخایلو مودریک، آخرین خرید گران قیمت تاد بولی، می رسیم. خریدی که از لحاظ فنی جای بحث بسیار زیادی دارد چرا که مودریک، یکی از پدیده های روز فوتبال اروپا محسوب می شود و اینکه همزمان دو باشگاه به عظمت چلسی و آرسنال به رقابت مستقیم بر سر خرید او روی آورده اند، نشان می دهد که این بازیکن استعداد خوبی دارد و می تواند آینده درخشانی را نیز پیش رو داشته باشد. در این یادداشت به طور ویژه و مفصل به بررسی فنی مودریک خواهیم پرداخت و از این خواهیم گفت که چه ویژگی های فنی در او باعث شده مزایده ای بزرگ بر سر خرید او در لندن شکل بگیرد. در این یادداشت طی سه بخش، به معرفی، مطالعه و تحلیل یازده داده فنی پیشرفته می پردازم و در هر بخش توضیحات مفصل فنی را ارائه خواهم کرد که می تواند در شفاف تر شدن کیفیت فنی مودریک و نوع فوتبالی که این پدیده اوکراینی به نمایش می گذارد، بسیار موثر باشد.

داده های فنی پیشرفته این یادداشت را برای دومین بار در سطح رسانه های فارسی زبان از کمپانی مرجع و متفاوت Smarterscout استخراج کرده ام. کمپانی ارزشمندی که توانسته انقلاب مهمی در سطح داده های فنی پیشرفته ایجاد کند که مورد توجه بسیاری از باشگاه های مطرح دنیا نیز قرار گرفته است. این کمپانی ضمن تعریف چند داده فنی پیشرفته جدید، در بخش هجومی به جای ارائه داده ها به ازای هر 90 دقیقه، داده های فنی پیشرفته را به نسبت تعداد لمس توپ هر بازیکن ارائه می دهد. مسئله ای که می تواند به تحلیل داده ها کمک کند و ارزش و اعتبار بیشتری را نیز به بازیکنان با کیفیتی بدهد که در تیم های ضعیف تر بازی می کنند. این کمپانی به بازیکنان در هر یک از داده های فنی پیشرفته اش نمره ای بین 0 و 99 می دهد. این نمرات نشان می دهد که این بازیکن در میان بازیکنان هم پستش از لحاظ داده مورد بررسی، چه نمره ای به خود اختصاص داده و چه توانایی می تواند از خود نشان دهد.

در بخش اول به معرفی، مطالعه و تحلیل هشت داده فنی پیشرفته درباره مودریک می پردازم. دو داده نخست مقدار توپ های دریافتی در باکس حریفان و همچنین مقدار ضربات زده شده به سمت دروازه حریفان است. داده سوم «xG from ball progression» است. داده ای که مشخص می کند یک بازیکن تا چه اندازه می تواند احتمال گلزنی تیمش را با انتقال توپ به مناطق حساس تر و مهم تر، افزایش دهد. داده چهارم «xG from shot creation» است که مشخص می کند یک بازیکن تا چه اندازه توانسته از طریق ضربه زدن و یا ایجاد موقعیت ضربه زدن برای هم تیمی هایش، تیم خودی را در موقعیت گلزنی باکیفیت قرار دهد. داده بعدی «Progressive passing» است. داده ای که در تعریف این کمپانی به ما نشان می دهد که هر بازیکن نسبت به لمس توپ هاى تهاجمی اش چند بار توانسته پاس هایی را ارسال کند که حداقل 10 متر تیم را در راستای دروازه حریف رو به جلو سوق دهد. داده ششم «Ball retention ability» است. جایی که مشخص می شود هر بازیکن تا چه اندازه در حفظ توپ توانا است و چه کیفیتی می تواند در حفظ توپ از خود نشان دهد. داده بعدی «Link-up play volume» است. جایی که به ما نشان داده می شود هر بازیکن تا چه اندازه می تواند در به گردش درآوردن توپ از طریق پاس های کوتاه بین هم تیمی هایش توانا باشد و تا چه اندازه در انتقال ساده توپ و به گردش درآوردن پیاپی آن مهارت دارد. داده فنی پیشرفته آخر در این بخش نیز مقدار حمل توپ موثر و دریبل زنی است. مسئله ای که تکنیک و حمل توپ موثر یک بازیکن را در کنار هم مورد بررسی قرار می دهد.

حالا به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت مودریک را از حیث این هشت داده فنی پیشرفته در فصل جاری رقابت های لیگ اوکراین در مقایسه با بازیکنان هم پستش (بازیکنان خط جلو در سمت چپ) نشان می دهد. می بینیم که مودریک از حیث توانایی به گردش درآوردن ساده توپ و انتقال توپ میان هم تیمی هایش نمره بسیار ضعیف 9 را به خود اختصاص داده. همچنین مودریک از حیث حفظ توپ و توانایی در نگه داری مستمر توپ به عنوان یک بازیکن تهاجمی در خط جلو نیز عملکرد ضعیفی داشته و نمره 22 را کسب کرده. در عین حال اما می بینیم که مودریک بازیکنی بسیار توانا در حمل توپ موثر و رو به جلو و همچنین دریبل زنی توامان است. نمره 93 او به خوبی این مسئله را نشان می دهد. مودریک همچنین از حیث ارسال پاس های موثر رو به جلو نیز عملکرد خوبی از خود نشان داده و نمره خوب 66 را کسب کرده. پدیده جوان اوکراینی اما به خوبی توانسته تیمش را از طریق توانایی انتقال توپ به مناطق پرخطر، به موقعیت گلزنی باکیفیت تر و بهتر نزدیک کند (نمره 84 از 99) و همچنین چه از لحاظ شوت زنی و چه از لحاظ خلق موقعیت شوت زنی برای هم تیمی هایش نیز عملکرد فوق العاده ای داشته (نمره 87). در نهایت نیز می بینیم مودریک از حیث دریافت توپ درون باکس از هم تیمی هایش عملکرد متوسطی داشته (53 از 99) اما مطابق انتظار، ضربات زیادی را به سمت دروازه حریفان نسبت به دیگر بازیکنان هم پستش روانه می کند (78 از 99).

تحلیل داده ها بسیار مهم و حیاتی است و در بخش اول شکل و شمایل مشخصی را از سبک بازی مودریک به عنوان یک بازیکن کناری خط جلو آشکار می کند. پدیده اوکراینی بازیکن متفاوتی نسبت به دیگر بازیکنان هم پستش است. رویکرد او در خط جلو، بسیار «کاربردی» است. به این معنی که او ترجیح می دهد با تصمیم گیری سریع، سرعت بالا و کمترین لمس توپ و کم ترین معطلی خود و یا هم تیمی هایش را به سمت دروازه حریف نزدیک کند. همان طور که توضیح داده شد، مودریک، هیچ علاقه ای به حفظ توپ و حمل آن به شکل طولانی مدت در مناطق مختلف زمین ندارد. در عین حال به انتقال پیاپی و پاس کاری های کوتاه توپ نیز بین خود و هم تیمی ها علاقه ای نشان نمی دهد. رویکرد تهاجمی او به هیچ عنوان این گونه نیست. در نقطه مقابل، مودریک، بازیکنی است که سرعت بسیار بالایی دارد، در حمل توپ های سریع و رو به جلو بسیار توانا است و تکنیک خوبش نیز باعث می شود تا از دریبل زنی توامان حین حمل توپ استفاده کند. 

تصمیم گیری سریع، یکی از مهم ترین ویژگی های فنی مودریک است. پدیده هلندی به محض لمس توپ، تصمیم گیری می کند و تصمیم گیری هایش نیز غالبا رو به جلو است. او توپی را بی هدف رها نمی کند، همواره سعی می کند اگر خودش فرصت پیش روی و یا شوت زنی به سمت دروازه حریف را ندارد، دیگر بازیکنانی را که در موقعیت خوبی قرار دارند، رو به جلو، صاحب توپ کند. مقدار «xG» (توضیح مفصل فنی) که او از طریق انتقال توپ و یا خلق موقعیت در تیم ایجاد کرده، به خوبی نشان دهنده این مسئله است. مودریک درون باکس به طور متوسط صاحب توپ می شود. غالبا بازیکنی نیست که درون باکس تغذیه شود، بلکه از بیرون باکس حرکاتش را شروع می کند و با توپ وارد باکس می شود. در نبرد های یک در برابر یک با استفاده از تکنیک، سرعت و حمل توپ سریعش، مشکل خاصی ندارد و ترسی هم از بابت شوت زنی از خود نشان نمی دهد. رویکرد او کاملا «کاربردی» و رو به جلو است و البته همین مساله باعث می شود تا کنش های تهاجمی اش پرریسک باشد.

شاید با خودتان بگویید که انتقال از لیگی همچون اوکراین به لیگ برتر انگلیس دشواری های خاص خودش را دارد و مشخص نیست مودریک بتواند همین کیفیت را در لیگ برتر انگلیس نیز از خود نشان دهد. همان طور که در یادداشت های فنی گذشته نیز توضیح داده ام، برخر پارامترهای فنی می تواند به سطح لیگی که در آن بازی می شود، بستگی داشته باشد و برخی پارامترهای فنی نیز لزوما متاثر از لیگی که بازیکن در آن حضور دارد، نیست. اما برای اینکه بهتر بتوانیم عملکرد فنی مودریک را در برخی داده های فنی پیشرفته در لیگ برتر انگلیس تصور کنیم، کمپانی مرجع  Smarterscout عملکرد هر بازیکن را با توجه به داده هایی که از لیگ های مختلف و کیفیت آن ها گردآوری کرده، می تواند نسبت به هر لیگ و دشواری هایش تطبیق دهد. سه داده فنی پیشرفته از داده های مورد بررسی قرار گرفته در بخش اول را اینجا در بخش دوم بار دیگر با هم مرور می کنیم با این توضیح که این داده ها بر اساس سختی لیگ برتر انگلیس و کیفیت فنی مودریک، تطبیق داده شده اند.

نمره 84 مودریک از حیث داده فنی پیشرفته «xG from ball progression» به این معنی است که تنها 16 درصد احتمال دارد که چلسی بازیکنی را در سمت چپ خط جلو جذب کند و از مودریک از حیث انتقال توپ به مناطق پرخطرتر در جهت ایجاد موقعیت گلزنی باکیفیت در لیگ برتر انگلیس، بهتر عمل کند. مسئله ای که به خوبی توانایی مودریک را در این حوزه مشخص می کند. همچنین نمره 87 مودریک از لحاظ داده «xG from shot creation» نیز نشان دهنده این است که تنها 13 درصد احتمال دارد چلسی بازیکنی را در این پست خریداری کند و بهتر از مودریک از لحاظ خلق موقعیت گلزنی باکیفیت برای خود و یا هم تیمی ها، عمل کند. در نقطه مقابل نیز نقطه ضعف اصلی مودریک را با توجه به رویکرد فنی اش می بینید. نمره ضعیف 22 او از حیث توانایی حفظ توپ، نشان دهنده این است که چلسی با احتمال بسیار بالای 78 درصد می توانسته بازیکنی را به خدمت بگیرد که از مودریک در حفظ توپ و کمتر لو دادن آن در لیگ برتر انگلیس بهتر عمل کند. به همین دلیل است که می گوییم رویکرد فنی سرمربی در خرید یک بازیکن بسیار می تواند حائز اهمیت باشد. گراهام پاتر نیز اگر خود دستور خرید مودریک را به تاد بولی داده باشد (تردید های جدی در این زمینه وجود دارد)، قطعا به این مساله فنی توجه داشته و با علم به ضعف های مودریک، این خرید را درخواست داده است.

نمی شود کیفیت فنی یک بازیکن تهاجمی را همراه با توپ مورد بررسی قرار داد، اما از توانایی های او بدون توپ در فوتبال مدرن صحبت نکرد. در بخش سوم و آخر، سه داده فنی پیشرفته را در بخش تدافعی مطالعه و تحلیل می کنم تا رویکرد فنی مودریک، بدون توپ نیز مشخص گردد. داده فنی پیشرفته نخست «Defending intensity» است. داده ای که مشخص می کند هر بازیکن بدون توپ، تا چه اندازه در جهت بازپس گیری آن رویکردی تهاجمی دارد و می تواند با ارائه بازی پر فشار، در هر لحظه برای نزدیک کردن خود به بازیکن صاحب توپ تلاش کند. می بینیم که مودریک نمره بسیار ارزشمند 91 را به خود اختصاص داده که نشان می دهد این بازیکن تا چه اندازه می تواند در رویکرد فنی یک سرمربی مدرن جهت ایجاد فشار از بالای زمین، عملکرد موثری داشته باشد. همچنین می بینیم که عملکرد مودریک از حیث داده فنی «بازپس گیری توپ و قطع توپ» نیز به عنوان یک بازیکن تهاجمی، متوسط رو به بالا بوده و توانسته نمره 54 را به خود اختصاص دهد. مودریک همچنین از حیث داده فنی پیشرفته تدافعی «Disrupting opp. move» که نشان می دهد یک بازیکن بدون توپ تا چه اندازه کنش های تدافعیِ تکل، خطا، دفع توپ و بلاک کردن را انجام می دهد، عملکرد خوبی داشته و نمره 55 را به خود اختصاص داده. مسئله ای که مشخص می کند مودریک بدون توپ نیز بازیکن پویایی است و می تواند به خوبی خود را در تفکرات یک سرمربی مدرن، جای دهد.

خرید گران قیمت جدید تاد بولی، استعداد و رویکرد فنی مشخصی دارد و می تواند تبدیل به یکی از آینده دار ترین بازیکنان دنیای فوتبال طی چند فصل آینده شود. با این حال باید دید گراهام پاتر، چگونه می تواند بحران موجود در چلسی را مدیریت کند و در عین حال نیز چگونه می تواند این حجم از نیروی انسانی را در رویکرد فنی خود، نظم دهد. میخایلو مودریک، بازیکنی به شدت دارای پتانسیل و به شدت با استعداد است، کسی چه می داند، شاید واقعا قرار است خرید های کیلوییِ تاد بولی، چلسیِ مخوفی را طی چند سال آینده تحویل فوتبال اروپا دهد.

* داده های فنی پیشرفته از کمپانی مرجع Smarterscout و The Athletic استخراج شده است

اخبار خارجی انگلستان لیگ برتر انگلیس چلسی آرسنال نقل و انتقالات خارجی لیگ قهرمانان اروپا لیگ اروپا لیگ کنفرانس اروپا ستون نويسندگان