به گام پانزدهم رسیدیم، طی 21 مطلب به مرور دوره های مختلف جام های جهانی در طول تاریخ پرداخته ایم. 

برگی از تاریخ جام جهانی، عنوان مطالب دنباله دار اختصاصی طرفداری است که کتاب تاریخ جام جهانی را ورق زده و مهم ترین اطلاعات و وقایع آن را مرور می‌کند و تا روزهای منتهی به جام جهانی 2022، در کنار شما خواهد بود. 

اختصاصی طرفداری | پانزدهمین دوره جام جهانی از 17 ژوئن تا 17 جولای در ایالات متحده آمریکا برگزار شد. با وجود محبوبیت نسبتا کم ورزش فوتبال در آمریکا، این تورنمنت از لحاظ اقتصادی بهترین جام جهانی تاریخ به حساب می آید. در جام جهانی 1994 رکورد 3587538 تماشاگر به ثبت رسید که میانگین 68991 نفر را نشان می دهد، رکوردی که تا پایان جام جهانی 2018 قطر هم دست نخورده باقی مانده است؛ آن هم با وجود این که به جای 32 تیم، 24 تیم در آمریکا به میدان رفتند. یونان، نیجریه و عربستان در جام جهانی 1994 برای اولین بار طعم حضور در بزرگترین تورنمنت فوتبالی را چشیدند. 

آمریکایی ها برای گرفتن میزبانی جام جهانی 1994، دو کشور مراکش و برزیل را شکست دادند و سال 1988 برنده رقابت میزبانی شدند. فیفا با این امید با برگزاری جام جهانی در آمریکا موافقت کرد تا شاید ساکر هم بتواند جایی در میان مثلث مشهور ورزش آمریکا (بیسبال، فوتبال آمریکایی و بسکتبال) برای خودش دست و پا کند. یکی از شرط هایی که فیفا برای آمریکا گذاشت، ایجاد یک لیگ فوتبال حرفه ای بود و در همین راستا MLS در سال 1993 تاسیس شد و از 1996 شروع به کار کرد. شاید اگر استقبال قابل توجه هواداران از مسابقات فوتبال در المپیک 1994 نبود، هرگز آمریکایی ها به سمت ارسال درخواست میزبانی پیش نمی رفتند. 

از آنجا که جام جهانی 1990 یکی از کم گل ترین تورنمنت های تاریخ فوتبال بود، فیفا تصمیم گرفت تا تغییراتی در فوتبال ایجاد کند که بازی ها هجومی تر شوند. در جام جهانی 1994، دروازه بان ها دیگر حق نداشتند پاس عقب هم تیمی هایشان را با دست بگیرند، همچنین قانون اخراج مستقیم در صورت متوقف کردن بازیکن حریف (با خطا) در موقعیت تک به تک هم وارد فوتبال شد. تغییر بعدی هم اختصاص 3 امتیاز به تیم ها به جای 2 امتیاز سابق بود. به داوران گفته شد که در مورد خطاها سخت گیرتر شوند و کمک داوران هم دستور گرفتند که تنها در صورت اطمینان کامل، آفساید اعلام کنند. از همین جام جهانی بود که پوشیدن پیراهن مشکی، دیگر برای داوران اجبار نبود. با وجود تمام این تغییرات، میانگین گل در هر بازی افزایش زیادی نسبت به جام 1990 نداشت. لازم به ذکر است که این آخرین جام جهانی بود که با حضور 24 تیم برگزار شد. 

 پوستر رسمی، لوگوی مسابقات و توپ مسابقات جام جهانی 1994

 

تیم‌های شرکت کننده‌ در جام جهانی 1994

  • آمریکا (میزبان)
  • رومانی
  • سوئیس
  • کلمبیا
  • برزیل
  • سوئد
  • روسیه
  • کامرون
  • آلمان
  • اسپانیا
  • کره جنوبی
  • بولیوی
  • نیجریه 
  • بلغارستان
  • آرژانتین
  • یونان
  • مکزیک
  • ایرلند
  • ایتالیا
  • نروژ
  • هلند
  • عربستان
  • بلژیک
  • مراکش

مقام اول، دوم، سوم و چهارم در جام جهانی 1994

  1. برزیل
  2. ایتالیا
  3. سوئد
  4. بلغارستان

گلزنان برتر جام جهانی 1994

  1. هریستو استویچکوف از بلغارستان (6 گل)
  2. اولگ سالنکو از روسیه (6 گل)
  3. روماریو از برزیل (5 گل)
  4. یورگن کلینزمان از آلمان (5 گل)
  5. روبرتو باجو از ایتالیا (5 گل)
  6. کنت اندرسون از سوئد (5 گل)

شهر‌ها و ورزشگاه‌های جام جهانی 1994

  • رزبول (لس آنجلس)
  • استنفورد (سن فرانسیسکو)
  • پونتیاک سیلوردام (دیترویت)
  • جاینتس (نیویورک)
  • کاتن بول (تگزاس)
  • سولدیر (شیکاگو)
  • کیتروس (اورلاندو)
  • فاکسبرو (فاکسبرو)
  • رابرت اف کندی (واشینگتن)

میانگین تماشاگر در هر بازی: 68,991 نفر (رکورد جام جهانی)

قالب برگزاری مسابقات جام جهانی 1994

شش گروه متشکل از چهار تیم. دو تیم برتر هر گروه مستقیما راهی مرحله یک هشتم نهایی شدند و چهار عدد از بهترین تیم های رده سوم گروه ها، به مرحله یک هشتم رسیدند. مسابقات میان 16 تیم باقی مانده به صورت حذفی ادامه پیدا کرد و بازی رده بندی نیز برگزار شد. این آخرین باری بود که از چنین فرمتی در جام جهانی استفاده شد. 

اتفاقات جام جهانی 1994

این آخرین حضور دیگو مارادونا در جام جهانی بود؛ خدای فوتبال آرژانتینی ها که تیمش را در سه جام جهانی 1982،1986،1990 همراهی کرد و برای تیمش یک قهرمانی به ارمغان آورد. مارادونا در این تورنمنت پس از اینکه دوپینگش مثبت اعلام شد، از همراهی آرژانتین برای ادامه جام جهانی باز ماند. کلمبیا با وجود تمام انتظاراتی که از آنها می رفت، نتوانست از گروهش صعود کند و خیلی زود با جام وداع کرد. کلمبیایی ها در این جام با حواشی زیادی دست و پنج نرم کردند که بخش زیادی از آنها به مافیای شرط بندی برمی گشت. همین مافیا بود که درنهایت باعث قتل آندرس اسکوبار شد، اسکوباری که تنها جرمش زدن گل به خودی منجر به حذف کلمبیا مقابل آمریکای میزبان بود؛ آن هم تنها 10 روز پس از اتمام بازی! 

بلغارستان بزرگترین سورپرایز جام بود. تیمی که تا پیش از این دوره هیچ وقت برد در جام جهانی را تجربه نکرد بود، با رهبری مهاجم نامدارش یعنی هریستو استویچکوف (آقای گل جام) بخش زیادی از رویاهاش را به واقعیت تبدیل کرد. آنها با دو برد از مرحبه گروهی سربلند خارج شدند، مکزیک را در ضربات پنالتی شکست دادند، آلمان (مدافع عنوان قهرمانی) را با نتیجه 2-1 کنار زدند و به نیمه نهایی رسیدند. بلغارها در نیمه نهایی مغلوب جادوی باجو شدند و رده بندی را هم به سوئد (تیم جذاب اسونسون که بهترین خط حمله جام را داشت) باختند. 

آمریکای میزبان دستاورد چندان قابل توجهی نداشت؛ تیم میزبان پس از صعود از گروه به عنوان یکی از بهترین تیم های سوم، در مرحله یک هشتم نهایی با نتیجه 1-0 به برزیل باخت و حذف شد، آن هم در روز استقلال (4 جولای). 

برزیلی که در نهایت قهرمان شد، با چهره ای متفاوت و دفاعی پا به این مسابقات گذاشته بود، آنها در مراحل حذفی از سد آمریکا و هلند گذشتند تا مقابل یکی دیگر از شگفتی های جام یعنی سوئد به برتری منجر به فینالیست شدن برسند. ایتالیا، فینالیست و نایب قهرمان این جام با کسب تنها یک برد به همراه یک تساوی، به عنوان بدترین تیم سوم راهی مرحله حذفی شد. روبرتو باجو بهترین روزهای زندگی فوتبالی اش را در روزهای منتهی به فینال گذراند، برنده توپ طلا در مراحل حذفی شروع به گلزنی کرد و تیمش را با گلزنی های جادویی پیاپی، از سد نیجریه، اسپانیا و بلغارستان عبور داد. 

فینال در استادیوم رزبول لس آنجلس برگزار شد اما به اندازه یک فینال جام جهانی استاندارد، موقعیت گل نداشت. ایتالیا و برزیل که برای دومین بار پس از 24 سال دوباره در فینال جام جهانی مقابل هم قرار گرفته بودند، در پایان 120 دقیقه به تساوی بدون گل رضایت دادند. برای اولین بار قرار شد که ضربات پنالتی تکلیف قهرمان جام جهانی را مشخص کند. پس از 4 دور پنالتی زدن بازیکنان دو تیم که به جلو افتادن 3-2 برزیلی ها منتهی شد، روبرتو باجوی مصدوم برای زنده نگه داشتن امید ایتالیایی ها باید پنالتی اش را به گل تبدیل می کرد. با این حال در یکی از معروف ترین صحنه های تاریخ فوتبال، پنالتی باجو از بالای دروازه کلودیو تافارل به بیرون رفت و برزیل برای چهارمین مرتبه، قهرمان جهان شد. جام بر فراز دستان کاپیتان برزیل (دونگا) به آسمان رفت و تیم کارلوس آلبرتو جشن قهرمانی به پا کرد. در این جام برزیلی ها به پسر 17 ساله ای به نام رونالدو نازاریو را هم در لیست داشتند، بازیکنی که بعدها باز هم قهرمان جام جهانی شد و امروزه به عنوان یکی از بهترین بازیکنان تاریخ شناخته می شود. 

عنوان آقای گلی جام به صورت مشترک به استویچکوف بلغار و اولگ سالنکوی روس رسید، سالنکو 5 گل از 6 گلش را به کامرون زد و رکورددار گلزنی در یک بازی جام جهانی به حساب می آید. روژه میلا هم در 42 سالگی موفق به گلزنی شد و تا لحظه نگارش این مطلب، مسن ترین گلزن تاریخ جام جهانی است. توپ طلای جام (جایزه بهترین بازیکن جام) هم به روماریو رسید. 

 نکات جالب جام جهانی 1994

  • برزیل با 11 گل در 7 بازی، کمترین گل های یک تیم قهرمان در تاریخ جام جهانی را به ثبت رساند (میانگین)، رکوردی که در سال 2010 توسط اسپانیا شکسته شد. همچنین رکورد میانگین کمترین گل خورده هم توسط برزیل شکسته شد اما این رکورد هم توسط ایتالیا، فرانسه و اسپانیا زده شد. 
  • فینال برزیل و ایتالیا تا لحظه نگارش این مطلب اولین و آخرین فینال بدون گل تاریخ جام جهانی است. 
  • تنها دو فینال در تاریخ جام های جهانی برای تعیین برنده به ضربات پنالتی رفتند، ایتالیا در هردو (1994 و 2006) حضور داشت. 
  • اولین حضور عربستان در جام جهانی، با گل تاریخی سعید العویران تا ابد در خاطره مردم این کشور می ماند. 
  • این آخرین جام جهانی بود که با حضور 24 تیم برگزار شد. 
  • در جام جهانی 1994، برای اولین و آخرین بار به هر دو تیم حاضر در رده بندی مدال برنز اهدا شد. 

ترکیب تیم‌های فینالیست در جام جهانی 1994